Powszechnie wiadomo, że pszczoły są ważnym elementem naszego życia. Ich rola jako zapylaczy jest warunkiem urodzaju wielu roślin uprawnych. Miejscem występowania pszczół są przydomowe pasieki  lub gospodarstwa pasieczne.

Czy zawsze tak było ?

Gdyby sięgnąć do historii można spostrzec, że przydomowy ul jest wynikiem ewolucji gospodarki pasiecznej, która przed laty funkcjonowała w barciach i kłodach bartnych. Barć to nic innego jak wydrążona w drzewie przestrzeń w której gnieżdżą się pszczoły. Kłoda bartna  to wydrążony kawałek pnia i zawieszony na drzewie. Zatem tworzone przez bartników miejsca dla pszczół zniżono z drzew do poziomu ziemi tworząc ul. W wyniku tego kroku lasy bogate niegdyś w duże populacje dzikich pszczół straciły ten ważny element swojego środowiska.

Powrót.

Z uwagi na duży spadek populacji pszczoły miodnej w wyniku bardzo wielu czynników: chemizacji rolnictwa, chorób pszczół np. warrozy itd. rozpoczęto rozważać możliwe sposoby utrzymania populacji pszczół, a także ich powiększania. Przed kilku laty grupa osób zainteresowanych tematem pszczół podjęła próbę powrotu  do dawnego rzemiosła jakim jest bartnictwo. W wyniku tego kroku pozyskano wiedzę i doświadczenie z tego zakresu, czego efektem było powstawanie wielu miejsc gniazdowania pszczół.

W Nadleśnictwie Kartuzy.

Pomysł wykonania i rozwieszenia kłód bartnych w Nadleśnictwie Kartuzy zrodził się z połączenia pasji pszczelarskiej i zawodu leśnika. Bo gdzie najlepsze warunki do rozwoju dzikich pszczół jak nie w lesie?  Pierwsze kroki postawiono w Leśnictwie Sierakowice i Kolańska Huta. Wydziano (wydłubano) cztery kłody bartne z pni sosny zwyczajnej. Trzy rozlokowano w Leśnictwie Sierakowice, jedną w Kolańskiej Hucie. Starannie wybrano drzewa na których kłody zostały zawieszone – uwzględniając warunki do rozwoju  pszczół i trwałość kłody bartnej. Do wydziania kłód użyto tradycyjnych narzędzi bartniczych takich jak piesznia, skobliczka czy cieślica. Rozwieszone kłody nie zostały zasiedlone pszczołami lecz pozostawione do wyschnięcia i „adaptacji” w swoich lokacjach. Wiosną przy użyciu naturalnych wabików (propolis), będą podjęte próby zwabienia pszczół dziko występujących w lesie. Zamiarem leśników tworzących kłody bartne nie jest pozyskiwanie pożytków pszczelich – miodu, wosku, czy propolisu. Celem jest tworzenie w lasach miejsc występowania dziko żyjących pszczół i zwiększenia populacji pszczoły miodnej. W kolejnym etapie działań planuje się rozszerzenie ilości kłód bartnych w innych leśnictwach.

Dla ciekawych.

W wyniku dużego zainteresowania powstaniem kłód bartnych zdecydowano na umieszczenie jednej z nich niedaleko ścieżki edukacyjnej „Poznać i zrozumieć las”  w Mojuszu na terenie Leśnictwa Sierakowice. Kłoda powieszona na wysokości czterech metrów na starym drzewie bukowym w niedużej  odległości od ścieżki. W pobliżu stanie tablica informacyjna z opisem kłody i bartnictwa.

Zapraszamy do odwiedzin!

Opracował: Tomasz Kuśnierz – leśniczy Leśnictwa Sierakowice

Przypis Nadleśnictwa Kartuzy – autor tekstu jest prekursorem tradycyjnego bartnictwa w Nadleśnictwie Kartuzy wspartego przez Lasy Państwowe.